Depresja może przyjść do każdego

Pojęcie depresji jest używane w terminologii i diagnozie klinicznej. Rozumiane jest jako zespół objawów związanych z obniżeniem nastroju, poczuciem winy, obniżeniem napędu psychoruchowego, myślami samobójczymi, zaburzeniami rytmu dobowego (senność lub bezsenność), zaburzeniami apetytu. Słowo depresja pochodzi z łaciny – depressio, deprimare – głębokość, przygniatać.

W obecnych czasach istnieje wiele sposobów leczenia depresji. Najważniejszą i najskuteczniejszą z nich jest psychoterapia. Czasami, w razie bardzo ciężkiego stanu, zalecane jest zastosowanie leków przeciwdepresyjnych. Niemniej jednak efekt po zastosowaniu leków bywa krótkotrwały i depresja może nawracać z większą siłą. W trakcie stosowania leków należy jednocześnie podjąć psychoterapię.Aby ustalić przyczyny,głębokie uwarunkowania związane z życiem człowieka,jego historią,problemami terapia jest niezbędna,ale ważne jest też nauczenie się metod radzenia sobie z emocjami,tak by ich nie zamrażać.W szkole nie uczą nas psychicznego BHP,co robić aby nie doprowadzać do stanu w którym emocje nas zapętlają,napięcie jest tak duże,że nie umiemy już funkcjonować. Depresja maskuje wiele uczuć,które tłumimy w sobie,których nie umiemy we właściwy zdrowy sposób rozpuszczać,pozbywać się ich ze swojego ciała,ze środka, z umysłu.Złość,smutek,poczucie winy jeśli tych uczuć jest zbyt wiele nasze wnętrze nie potrafi sobie już z tym poradzić,mózg próbuje nas chronić i maskuje te uczucia wprawiając nas w stan pewnego rodzaju zamrożenia,odcięcia nas od tego co boli.

Czy depresja to po prostu smutek?

W zakresie czasowym smutek jest chwilowy i przemijający. Depresja może trwać wiele tygodni, miesięcy a nawet lat. Jest powiązana z innymi aspektami nastroju, takimi jak: poczucie winy, utrata sensu, radości, satysfakcji z robienia czegokolwiek, dbania o siebie a także z myślami samobójczymi.

Pocieszanie osoby w depresji nie przynosi rezultatów a czasami może jeszcze pogłębić sytuacje (osoba obwinia się o to, że nie spełnia oczekiwań najbliższych).

Depresja jest to stan nieadekwatny do poprzedzającego trudnego zdarzenia w życiu danej osoby. Zdarza się, że jest spowodowana trudnymi traumatycznymi przeżyciami np. śmiercią kogoś bliskiego, ale czasami występuje bez konkretnej przyczyny. W głębokiej depresji pesymizm, poczucie winy, myśli rezygnacyjne przygnębienie uniemożliwiają realną ocenę sytuacji pacjentowi w obszarze życia rodzinnego, zawodowego czy w zakresie funkcjonowania na innych płaszczyznach.

Profesjonaliści diagnozując depresję posługują się dwoma rodzajami klasyfikacji:

Kryteria epizodu depresji według klasyfikacji ICD-10

Aby stwierdzić występowanie epizodu depresyjnego, muszą wystąpić przez co najmniej dwa tygodnie przynajmniej dwa z trzech niżej podanych objawów:

– obniżenie nastroju;

– utrata zainteresowań i zdolności do radowania się;

– zmniejszenie energii prowadzące do wzmożonej męczliwości i zmniejszenia aktywności;

Ponadto dwa lub więcej spośród następujących objawów:

– osłabienie koncentracji i uwagi;

– niska samoocena i mała wiara w siebie;

– poczucie winy i małej wartości;

– pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości;

– myśli i czyny samobójcze;

– zaburzenia snu;

– zmniejszony apetyt.

Kryteria epizodu depresji dużej zgodnie z klasyfikacji DSM-5

W okresie dwóch tygodni bądź dłuższym występowało pięć lub więcej spośród poniżej wymienionych objawów (co stanowi istotną różnicę w stosunku do wcześniejszego funkcjonowania), przy czym co najmniej jednym z nich było obniżenie nastroju lub brak radości i satysfakcji.

– obniżony nastrój przez większą część dnia i występujący niemal codziennie (u dzieci lub młodzieży występował nastrój drażliwy);

– wyraźnie mniejsze zainteresowanie i satysfakcja podczas wszystkich aktywności;

– zmniejszenie masy ciała pomimo braku stosowania diet albo zwiększenie masy ciała

(gdy zmiany wyniosły więcej niż 5% masy ciała w ciągu miesiąca) lub zmniejszenie się lub zwiększenie się apetytu – występujące niemal codziennie;

– bezsenność lub wzmożona senność – występujące niemal codziennie;

– pobudzenie psychoruchowe lub spowolnienie – występujące niemal codziennie – zauważalne dla otoczenia, a niestanowiące jedynie subiektywnego poczucia pacjenta;

– męczliwość lub utrata energii – występujące niemal codziennie;

– niskie poczucie własnej wartości lub nadmierne, nieadekwatne poczucie winy (może mieć charakter urojeniowy) – występujące niemal codziennie;

– zmniejszona zdolność koncentracji lub brak decyzyjności – występujące niemal codziennie;

– nawracające myśli o śmierci, nawracające myśli samobójcze bez sprecyzowanego planu samobójczego lub z planem samobójczym, próby samobójcze.

Objawy są przyczyną klinicznie istotnego cierpienia lub upośledzenia w funkcjonowaniu społecznym, zawodowym lub innych ważnych obszarach funkcjonowania.
Nie ma podstaw, aby epizod ten przypisywać działaniu substancji psychoaktywnych lub innym przyczynom medycznym związanym ze stanem zdrowia pacjenta.

D. Występowanie wymienionych objawów nie można lepiej wyjaśnić obecnością :

zaburzeń schizoafektywnych, schizofrenii, zaburzeń podobnych do schizofrenii, zaburzeń urojeniowych lub innych zaburzeń ze spektrum zaburzeń psychotycznych.

Nigdy nie miał miejsca epizod manii ani hipomanii.

Obecnie istnieje wiele stereotypów na temat depresji.

Różne są teorie na temat podłoża depresji. Medyczna badania pokazują, że w depresji zaobserwowano zaburzenia w obszarze przewodzenia neuroprzekaźników w mózgu.

Okoliczności, które niejako predysponują możliwość wystąpienia depresji to: samotność, niemożność liczenia na pomoc innych, zła sytuacja materialna, utrata pracy, utrata źródeł utrzymania, samobójstwo osób bliskich, okres żałoby, złe przystosowanie społeczne, nadużywanie alkoholu, przewlekłe choroby somatyczne, przewlekła bezsenność, czy przewlekłe dolegliwości bólowe.

Przyczyn genetycznych upatruje się w rodzinach, w których zachorowanie na depresje występowało w kolejnych pokoleniach.

Na temat depresji mówi się również w kontekście społecznym, tam gdzie wsparcie jest niewystarczające, a także w kontekście traumatycznych wydarzeń.

U części osób przyczyny są złożone i wieloczynnikowe.

Czasami osoby w depresji są nierozumiane i bliscy próbują mobilizować chorego, aby wziął się w garść. Niestety może to pogłębiać frustrację, poczucie winy i niezadowolenia z siebie, odrzucenia i niezrozumienia. Mobilizowanie chorego w ten sposób jest bezowocne i porównywalne do radzenia komuś, kto ma grypę, aby przestał kaszleć.

Trzeba pamiętać, że osoba w depresji potrzebuje profesjonalnej pomocy. psychoterapeuty a czasami pomocy farmakologicznej jeśli objawy uniemożliwiają funkcjonowanie

Zaburzenia nastroju jednobiegunowe i dwubiegunowe

Epizody depresji, czy też szereg zaburzeń depresyjnych, występują w złożonych jednostkach chorobowych takich jak:

Choroba afektywna jednobiegunowa

Nawracające zaburzenia depresyjne. Występuje u około 10% ludzi na świecie. Częściej zapadają na nią kobiety. Epizod depresyjny trwający dłużej,wymaga pomocy profesjonalnej psychoterapii, czasami również farmakologii. Badania pokazują, że wielu pacjentów, u których zdiagnozowano epizod depresji dużej ,odbiera sobie życie.

Choroba afektywna dwubiegunowa

Naprzemiennie występują epizody depresji i drugiego biegunu, czyli manii. Choroba występuje u około 2% ludzi w populacji. Nie ma wyraźnego rozróżnienia, jeśli chodzi o płeć.

Depresja w przebiegu chorób somatycznych

Wyróżnia się wiele chorób somatycznych, w przebiegu których występuje depresja i zaburzenia nastroju:

choroby zakaźne

AIDS,kiła, wirusowe zapalenie wątroby.

choroby neurologiczne

Uszkodzenie rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona.

choroby tarczycy

Niedoczynność tarczycy, choroba Cushinga

pozostałe choroby

Nowotwory , reumatoidalne zapalenie stawów, choroby nerek, choroby immunologiczne, zaburzenia odżywiania

Depresja może być skutkiem zażywania leków lub substancji psychoaktywnych:

– stosowanych do leczenia chorób autoimmunologicznych np. astmy;

– hormonalne środki antykoncepcyjne;

– leku stosowanego w zwalczaniu wirusowego zapalenia wątroby typu C

– depresja jest elementem uzależnienia od alkoholu,narkotyków

– leków przeciwlękowych (benzodiazepin)

– leków stosowanych psychozach.

Samobójstwo

Mimo, iż do samobójstwa może dojść u osób niecierpiących na depresje, a ogromna większość ludzi nie posuwa się do tego czynu, te osoby których dotknęło zaburzenie depresyjne stanowią grupę największego ryzyka odebrania sobie życia. Niemal 80% samobójców stanowią osoby ze znacznym zaburzeniem depresyjnym, około 20 % samobójców stanowią uzależnieni od alkoholu, (z których niemal wszyscy cierpią na depresje). Mężczyźni częściej dokonują skutecznych prób samobójczych.

Współcześni myśliciele dostrzegli dwa fundamentalne motywy samobójstw: zaniechanie i manipulacje.

Zaniechanie dotyczy tych, którzy chcą przerwać swoje życie i po prostu się poddają. Próby te dokonywane są na tle depresyjnym, w poczuciu beznadziejności.

Inną motywację stanowi chęć manipulowania ludźmi poprzez podjęcie próby samobójczej. Niektórzy pragną manipulować światem,bliskimi,rodziną jako metodę wybierają zamach na swoje życie. Chcą mieć ostatnie słowo w sporze, zemścić się na osobie, która je odtrąciła, zniszczyć życie innych ludzi.

Mity i fakty dotyczące samobójstw

MITY

FAKTY

Osoby, które mówią o samobójstwie nie odbierają sobie życia.

Czyn samobójczy jest czynem osoby chorej.

Gdy ktoś raz wykaże skłonności samobójcze, już zawsze będą go one cechować.

Ryzyko popełnienia samobójstwa znika w momencie poprawy stanu w czasie depresji.

Osiem na dziesięć osób, które popełniły samobójstwo, ostrzegało przed tym.

Gdy osoba o tendencjach samobójczych jest niemal zawsze skrajnie nieszczęśliwa, nie znaczy to wcale, że jest ona chora psychicznie. Samobójstwo może być czynem przemyślanym.

Najczęściej ludzie, którzy nie chcą żyć, wykazują takie tendencje tylko w określonym czasie. Myśli samobójcze często wiążą się z depresją, a ta jeśli jest leczona z czasem słabnie.

W czasie chwilowej poprawy dana osoba ma więcej energii, wewnętrznej siły, aby zrealizować zamierzony plan i popełnić samobójstwo jeśli miała taki zamiar.

Metody leczenia depresji

Psychoterapia

Podstawowym sposobem leczenia depresji jest psychoterapia. Istnieją różne podejścia psychoterapeutyczne, z których najbardziej polecam następujące: systemowe, gestalt, integratywne,psychodynamiczne .W czasie procesu terapeutycznego specjalista pomaga ujrzeć rzeczywistość taką, jaka ona jest, dotrzeć do emocji, które są blokowane i powodują szereg zaburzeń. Często praca terapeutyczna w przypadku depresji dotyczy blokowanej, nieuświadomionej złości , smutku,poczucia winy. Depresja może pojawiać się w kolejnych pokoleniach np. w linii kobiecej (babka, matka, córka). Psychoterapia umożliwia przyjrzenie się takiemu systemowemu schematowi i pomaga w pracy nad zmianą.

Czasami depresja może wynikać z określonej osobowości. Częścią tego może być tzw. wyuczona bezradność, o której pisał Seligmann, czyli pewnego rodzaju sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości, w którym osoba widzi siebie jako bezradną, zależną od zewnętrznych okoliczności, bierną.Taki rodzaj schematu funkcjonowania,wyuczony sposób postrzegania rzeczywistości i rozwiązywania problemów.

W diagnostyce klinicznej wyróżnia się dystymie. Pojęcie to wskazuje na osobę, której niejako koloryt osobowości jest w kierunku depresyjnym. Są to osoby, które na przekroju całego życia funkcjonują z obniżonym nastrojem.

Ważne sposoby leczenia depresji

-Praca z oddechem

-Wizualizacja

-Medytacja

-Aromaterapia

-Praca z ciałem

– Mindfulness Based Stress Reduction (ćwiczenie w byciu uważnym tu i teraz);

– Relaksacja, muzyka klasyczna, sport

– Arteterapia (poprzez różne techniki wyrazu artystycznego tj. malowanie, rysowanie, ozdabianie, rysowanie mandali). Dzięki takiej werbalizacji wiele emocji może ujrzeć światło dzienne a tym samym przynieść ulgę choremu

– Stosowanie kompleksu witamin z dodatkiem D w okresie jesienno-zimowym, kiedy dostęp do światła dziennego jest ograniczony

– Zioła (regularne picie naparów z dziurawca przynosi bardzo dobre efekty)

-Fototerapia – leczenie depresji światłem

Badania pokazały, że ekspozycja na światło o białej barwie jest pomocna w leczeniu depresji sezonowej. Fototerapia polega na stosowaniu specjalnych lamp od pół godziny do dwóch godzin dziennie. Wykazano ogromną poprawę nawet u 70% osób, które stosowały tą metodę w przypadku osób które są wrażliwe na niedobór światła słonecznego i w tych okresach,gdzie słońca jest mniej nastrój się obniża.Dotyczy to także osób gdzie z racji położenia geograficznego światła słonecznego jest mniej.

Współcześnie o depresji

Współcześnie obserwuje się coraz większą świadomość oraz zrozumienie i szacunek dla ludzkiej emocjonalności, psychiki i samopoczucia. Dlatego też dużo mówi się w mediach na temat depresji. Dostępne są informacje o możliwości pomocy. Osoby publiczne przyznają się do leczenia depresji a także doświadczenia tej choroby w swoim życiu.

Warto jednak zwyczajnie pamiętać, że człowiek musi dbać o swoje samopoczucie, zanim zapadnie na trudną chorobę. Warto korzystać z psychoterapii w wielu sprawach życiowych, zarówno dotyczących relacji w związku,jak i relacji społecznych czy rodzinnych. Warto uprawiać sport, dbać o własny komfort, pamiętać o tym, że człowiek musi mieć powody do radości i stwarzać sobie te powody.Warto uczyć się sposobów radzenia sobie z emocjami i rozładowywania napięcia,które kumuluje się w nas przez cały czas.